Phương pháp Canslim là gì? Sai lầm thường gặp khi dùng CANSLIM

Trong thế giới đầu tư chứng khoán, việc lựa chọn cổ phiếu tiềm năng là một thách thức lớn. Phương pháp CANSLIM, do nhà đầu tư William J. O'Neil phát triển, nổi bật với khả năng kết hợp phân tích cơ bản và kỹ thuật, giúp nhà đầu tư xác định những cổ phiếu có khả năng tăng trưởng mạnh mẽ. Bài viết này sẽ khám phá các yếu tố chính của CANSLIM và cách áp dụng chúng để tối ưu hóa lợi nhuận trong chiến lược đầu tư cho bạn. Cùng theo dõi nhé!

Lịch sử hình thành phương pháp CANSLIM là gì? 

CANSLIM là một phương pháp lọc cổ phiếu do William O'Neil, nhà sáng lập của Investor's Business Daily (IBD), phát triển. Được giới thiệu từ những năm 1950, phương pháp này đã được Hiệp hội các Nhà đầu tư Cá nhân Hoa Kỳ đánh giá là một trong những chiến lược hiệu quả nhất từ năm 1998 đến 2009. CANSLIM cũng là một trong các chiến lược đầu tư được nghiên cứu rộng rãi trên thị trường chứng khoán toàn cầu.

CANSLIM kết hợp giữa phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản để chọn ra các cổ phiếu tiềm năng. Phương pháp này sử dụng các chỉ báo kỹ thuật để xác định thời điểm mua và bán, trong khi các chỉ số cơ bản được dùng để đánh giá hiệu quả tài chính của công ty, đảm bảo rằng nó là khoản đầu tư đáng giá.

Các tiêu chí trong phương pháp CANSLIM

Tên gọi CANSLIM là viết tắt của 7 tiêu chí quan trọng mà nhà đầu tư cần xem xét khi tìm kiếm cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng. Mỗi chữ cái đại diện cho một yếu tố cần phân tích:

• C (Current Quarterly Earnings Per Share): Thu nhập quý hiện tại.
• A (Annual Earnings Growth): Tăng trưởng lợi nhuận hàng năm.
• N (New Products or Management or Price High): Sản phẩm mới, quản lý mới, hoặc mức giá mới cao.
• S (Share Outstanding): Số lượng cổ phiếu lưu hành.
• L (Leading Industry): Cổ phiếu dẫn đầu trong ngành.
• I (Institutional Sponsorship): Sự hỗ trợ từ các tổ chức tài chính.
• M (Market Direction): Xu hướng chung của thị trường.

Hướng dẫn thực hành CANSLIM để lọc ra siêu cổ phiếu

CANSLIM là phương pháp chọn lọc cổ phiếu nổi tiếng, được thiết kế để tìm ra các cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng đột phá, dựa trên những yếu tố thành công của các cổ phiếu tăng trưởng nhanh trong quá khứ. Mỗi chữ cái trong từ CANSLIM đại diện cho một tiêu chí cốt lõi để đánh giá tiềm năng của doanh nghiệp. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết thực hành CANSLIM để lọc cổ phiếu hiệu quả.

1. Chữ C - Current Quarterly Earnings Per Share (Tăng trưởng thu nhập quý hiện tại)

• Tiêu chí: Tăng trưởng EPS (thu nhập trên mỗi cổ phiếu) của quý gần nhất và quý liền kề cần đạt từ 20% đến 25% so với cùng kỳ năm trước.
• Lưu ý: Tăng trưởng phải đến từ hoạt động kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp. Loại bỏ các khoản thu nhập bất thường hoặc ngắn hạn để có bức tranh tài chính chân thực.
• Đánh giá thêm: Tại Việt Nam, cần chú ý rằng một số doanh nghiệp có thể dùng thủ thuật để "làm đẹp" báo cáo tài chính. Cẩn thận đánh giá các khoản thu nhập từ hoạt động tài chính và các chi phí liên quan.

2. Chữ A - Annual Earnings Increases (Tăng trưởng lợi nhuận hàng năm)

• Tiêu chí: Tăng trưởng EPS hàng năm ổn định, liên tục trong 3 năm, trung bình đạt từ 20% đến 25%.
  Chỉ số ROE: Tối thiểu là 17%; lý tưởng từ 25% đến 50% để thể hiện hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp.
• Đánh giá tại Việt Nam: Do đặc điểm chu kỳ của nhiều ngành, bạn có thể so sánh EPS trung bình của 4 quý gần nhất với EPS của 4 quý trước đó, với mức tăng từ 20% trở lên.

3. Chữ N - New Products, Management, or Price High (Sản phẩm mới, Ban quản lý mới)

• Lựa chọn: Các công ty có sản phẩm/dịch vụ mới, hoặc bộ máy quản lý mới có khả năng tạo đột phá.
• Thời điểm mua: Mua cổ phiếu khi nó vừa phá vỡ mô hình giá cũ và tiến đến các mức đỉnh mới, thường trong khoảng biến động 10% so với đỉnh giá cao nhất của 52 tuần trước đó.

4. Chữ S - Shares Outstanding (Tổng lượng cổ phiếu lưu hành)

• Dấu hiệu tích cực: Doanh nghiệp mua lại cổ phiếu quỹ, biểu hiện của kỳ vọng tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận.
• Thanh khoản: Khối lượng giao dịch trung bình mỗi phiên nên đạt từ 10.000 cổ phiếu trở lên, tránh các cổ phiếu ít thanh khoản, đặc biệt trên sàn UPCOM.
• Khối lượng giao dịch: Tại thời điểm tăng giá đột phá, khối lượng giao dịch nên tăng ít nhất 50% so với trung bình 50 phiên trước đó.

5. Chữ L - Leading Industry (Ngành dẫn đầu)

• Tiêu chí: Chọn cổ phiếu của doanh nghiệp dẫn đầu ngành, có chỉ số sức mạnh giá tương đối (Relative Strength - RS) cao.
• Chỉ số RS: Nếu cổ phiếu có RS = 99, nghĩa là hiệu suất giá của nó vượt trội so với 99% các cổ phiếu khác trong 52 tuần qua.
• Lưu ý: Trong đợt điều chỉnh giá, các cổ phiếu giảm ít nhất có thể là sự lựa chọn tốt.

6. Chữ I - Institutional Sponsorship (Sự ủng hộ từ các tổ chức đầu tư)

• Theo dõi tổ chức lớn: Chọn cổ phiếu mà các quỹ đầu tư, ngân hàng, hoặc các tổ chức uy tín nắm giữ nhiều và liên tục tăng cường mua vào.
• Dấu hiệu xấu: Nội bộ doanh nghiệp bán ra cổ phiếu thường xuyên là tín hiệu cần thận trọng.

7. Chữ M - Market Direction (Xu hướng thị trường)

• Thời điểm mua/bán: Đây là yếu tố quan trọng nhất trong CANSLIM. Ngay cả khi các yếu tố trên đạt yêu cầu, nhưng không chọn đúng thời điểm theo xu hướng thị trường, hiệu quả đầu tư có thể giảm.
• Sử dụng mô hình phân tích kỹ thuật: Các mô hình như Cốc tay cầm, nền giá phẳng, hai đáy, lá cờ có thể hỗ trợ xác định xu hướng giá, giúp bạn tối ưu hóa điểm mua bán.

Thực hành CANSLIM tại thị trường Việt Nam

Để tìm được cổ phiếu hội đủ 7 yếu tố của CANSLIM là không dễ. Tuy nhiên, việc áp dụng linh hoạt và chọn các cổ phiếu hội tụ gần đủ các tiêu chí cũng có thể mang lại danh mục đầu tư ít rủi ro hơn, giúp tối ưu hóa lợi nhuận cho nhà đầu tư trong dài hạn.

Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp CANSLIM

CANSLIM là một chiến lược đầu tư tăng trưởng hiệu quả, đặc biệt phù hợp với các thị trường đang phát triển nhanh. Tuy nhiên, phương pháp này cũng đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức và khả năng chịu rủi ro cao.

Ưu điểm của CANSLIM

• Tập trung vào cổ phiếu tăng trưởng cao: CANSLIM hướng đến việc lựa chọn cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng vượt trội. Bằng cách đầu tư sớm trước khi các quỹ lớn bắt đầu rót vốn, nhà đầu tư có thể đón đầu làn sóng tăng giá.
• Cơ hội lợi nhuận cao nhờ nhu cầu từ các tổ chức lớn: Các tiêu chí trong CANSLIM là những yếu tố hấp dẫn cho các nhà quản lý quỹ tìm kiếm tăng trưởng. Khi các tổ chức này bắt đầu mua vào, nhu cầu tăng có thể đẩy giá cổ phiếu lên cao hơn, tạo cơ hội lợi nhuận cho nhà đầu tư cá nhân.
• Phối hợp giữa phân tích kỹ thuật và cơ bản: CANSLIM không chỉ dừng lại ở phân tích kỹ thuật mà còn sử dụng các yếu tố phân tích cơ bản để đảm bảo cổ phiếu được lựa chọn có nền tảng tài chính vững chắc, tăng tính an toàn cho nhà đầu tư.

Nhược điểm của CANSLIM

• Dễ bị ảnh hưởng bởi biến động thị trường: Cổ phiếu phù hợp với CANSLIM thường có tính rủi ro cao và dễ bị tác động mạnh khi thị trường chung thay đổi hướng. Khi các tổ chức tài chính rút vốn để tìm nơi trú ẩn an toàn hơn, cổ phiếu có thể giảm giá nhanh chóng.
• Không phù hợp để nắm giữ dài hạn: Các cổ phiếu CANSLIM không được thiết kế để mua và giữ lâu dài, vì giá trị chủ yếu phụ thuộc vào tăng trưởng trong tương lai. Nếu công ty không duy trì được quỹ đạo tăng trưởng, hoặc nếu thị trường suy giảm, giá cổ phiếu có thể giảm mạnh.
• Phù hợp với nhà đầu tư có kinh nghiệm: Do tiềm năng biến động lớn, CANSLIM đòi hỏi nhà đầu tư phải có khả năng quản lý rủi ro tốt và sẵn sàng chấp nhận các biến động ngắn hạn để đạt lợi nhuận.

Những nguyên tắc khi thực hành CANSLIM

Phương pháp CANSLIM, do William O'Neil phát triển, là một trong những chiến lược đầu tư nổi tiếng cho việc lựa chọn và quản lý cổ phiếu. Để thực hành CANSLIM hiệu quả, cần tuân theo một số nguyên tắc quan trọng. Dưới đây là những quy tắc cụ thể giúp nhà đầu tư lọc cổ phiếu và kiểm soát danh mục đầu tư của mình tốt hơn.

1. Xác định cắt lỗ ở mức 8%

Một nguyên tắc then chốt của CANSLIM là nhà đầu tư nên đặt mức cắt lỗ tối đa là 8%. Điều này giúp hạn chế rủi ro và bảo vệ vốn đầu tư. Khi cổ phiếu giảm đến mức này, nhà đầu tư không nên kỳ vọng nó sẽ quay lại mức hòa vốn mà cần quyết định cắt lỗ ngay để kiểm soát danh mục hiệu quả.

2. Xác định mức chốt lời 20 – 25%

O’Neil đề xuất rằng khi cổ phiếu đã đạt mức tăng từ 20% đến 25%, đây là thời điểm thích hợp để chốt lời. Mục đích là để đảm bảo lợi nhuận và tránh rủi ro khi thị trường đảo chiều. Tuy nhiên, có một ngoại lệ: nếu cổ phiếu tăng 20% trong vòng 2-3 tuần, nhà đầu tư có thể tiếp tục giữ cổ phiếu thêm 8 tuần nữa và cân nhắc giữ lâu dài hơn, có thể lên đến 6 tháng.

3. Áp dụng mua trung bình giá tăng

Mua trung bình giá tăng là một quy tắc hiệu quả trong CANSLIM. Khi cổ phiếu đang tăng giá, nhà đầu tư có thể xem xét mua thêm cổ phiếu để tận dụng đà tăng. Tuy nhiên, O'Neil khuyến cáo chỉ nên mua thêm khi cổ phiếu tăng 2-3% so với giá mua ban đầu. Nếu cổ phiếu đã tăng trên 5%, không nên mua thêm để tránh rủi ro.

4. Dùng phân tích kỹ thuật để xác định điểm mua

Phân tích kỹ thuật đóng vai trò quan trọng trong việc xác định điểm mua theo phương pháp CANSLIM. O'Neil thường áp dụng các mô hình như “Cup and Handle” và “Volatility Contraction” (mô hình VCP) để xác định thời điểm mua vào. Những mô hình này giúp nhà đầu tư nắm bắt các tín hiệu về khả năng tăng trưởng của cổ phiếu.

12 Sai lầm thường gặp khi sử dụng mô hình CANSLIM

Mặc dù mô hình CANSLIM của William O'Neil là một phương pháp chọn lọc cổ phiếu phổ biến và hiệu quả, nhà đầu tư vẫn có thể mắc phải những sai lầm làm giảm hiệu quả của chiến lược này. Dưới đây là những sai lầm thường gặp khi áp dụng mô hình CANSLIM và cách để tránh chúng.

1. Cố chấp giữ lỗ mà không cắt

Một trong những sai lầm lớn nhất là nhà đầu tư không chịu cắt lỗ với hy vọng cổ phiếu sẽ tăng trở lại. Tuy nhiên, không nên kỳ vọng vào sự phục hồi khi cổ phiếu đã giảm giá mạnh, thay vào đó, cần cắt lỗ nhanh chóng để bảo vệ danh mục đầu tư.

2. Mua trung bình giá xuống khi cổ phiếu giảm

Nhiều nhà đầu tư nghĩ rằng việc mua cổ phiếu khi giá giảm sẽ mang lại món hời, nhưng thực tế, điều này có thể làm tăng rủi ro. CANSLIM khuyến khích mua trung bình giá tăng thay vì trung bình giá giảm để tối ưu hóa lợi nhuận khi cổ phiếu đang trong xu hướng tăng.

3. Sợ hãi khi mua ở mức giá cao mới

Nhiều người lo lắng khi cổ phiếu đã đạt mức cao mới, sợ rằng giá có thể giảm. Tuy nhiên, theo phương pháp CANSLIM, cổ phiếu đạt đỉnh cao mới thường cho thấy xu hướng tăng mạnh và có thể là cơ hội tốt nếu các yếu tố khác cũng ủng hộ.

4. Sử dụng tiêu chí không rõ ràng

Một sai lầm phổ biến khác là sử dụng các tiêu chí không cụ thể và không hiểu rõ doanh nghiệp có tiềm năng cơ bản nào. CANSLIM yêu cầu nhà đầu tư phải nắm rõ tình hình tài chính và tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp trước khi ra quyết định.

5. Thiếu quy tắc rõ ràng trong mua bán

Nhiều nhà đầu tư không có nguyên tắc mua và bán cụ thể, dẫn đến việc quyết định không hợp lý và mất cơ hội. CANSLIM đòi hỏi nhà đầu tư cần có kế hoạch rõ ràng về thời điểm mua và bán dựa trên phân tích kỹ thuật và định hướng của thị trường.

6. Thiếu kiên nhẫn và không tuân thủ nguyên tắc

Thực hiện đúng theo các nguyên tắc trong CANSLIM đòi hỏi sự kiên nhẫn và kỷ luật. Nhiều người dễ dao động và không tuân thủ kế hoạch, dẫn đến các quyết định không tối ưu.

7. Không xác định được thời điểm bán ra tốt

Ngay cả khi đã tìm được điểm mua tốt, một số nhà đầu tư vẫn gặp khó khăn trong việc xác định khi nào nên bán. CANSLIM không chỉ giúp chọn điểm mua mà còn đề xuất thời điểm bán, do đó cần áp dụng các nguyên tắc chốt lời và cắt lỗ rõ ràng.

8. Ưu tiên cổ phiếu giá thấp thay vì tiềm năng

Nhiều nhà đầu tư ưa chuộng cổ phiếu giá thấp với hy vọng tăng trưởng, nhưng CANSLIM nhấn mạnh vào việc chọn cổ phiếu có tiềm năng dù giá cao hơn. Lựa chọn cổ phiếu tiềm năng sẽ tăng khả năng đạt được lợi nhuận bền vững.

9. Bị ảnh hưởng bởi tin đồn và khuyến nghị

Quyết định đầu tư dựa trên tin đồn và các khuyến nghị không rõ ràng có thể dẫn đến rủi ro cao. CANSLIM khuyến khích nhà đầu tư nghiên cứu kỹ lưỡng và tránh để tin đồn chi phối.

10. Quan tâm đến lợi ích ngắn hạn

Mong muốn lợi nhuận ngắn hạn dễ làm nhà đầu tư không theo đúng chiến lược CANSLIM. Phương pháp này yêu cầu tập trung vào những doanh nghiệp có tiềm năng tăng trưởng dài hạn thay vì chỉ muốn kiếm lợi nhuận ngắn hạn.

11. Không nhìn nhận cổ phiếu một cách khách quan

Nhà đầu tư dễ có xu hướng thích mua những cổ phiếu quen thuộc thay vì xem xét các yếu tố cơ bản khách quan. CANSLIM yêu cầu nhà đầu tư tập trung vào các tiêu chí rõ ràng, dựa trên dữ liệu và phân tích thay vì yếu tố cảm tính.

12. Thiếu kế hoạch và không phản ứng kịp thời

CANSLIM là một chiến lược đầu tư cần có kế hoạch rõ ràng để giúp nhà đầu tư hành động nhanh chóng khi cần thiết. Việc thiếu kế hoạch và không thể phản ứng đúng lúc có thể dẫn đến bỏ lỡ cơ hội hoặc gia tăng rủi ro.

Xem thêm:

• BVPS là gì? Hiểu về giá trị sổ sách trên mỗi cổ phiếu
• Vốn hóa thị trường là gì? Hiểu rõ hơn về vốn hóa thị trường

Kết luận

Phương pháp CANSLIM không chỉ là một công cụ đầu tư, mà còn là một hệ thống tư duy giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định thông minh và hiệu quả. Bằng cách hiểu rõ và áp dụng các yếu tố của CANSLIM, bạn có thể nâng cao khả năng thành công trong hành trình đầu tư của mình. Hãy khám phá và trải nghiệm sức mạnh của phương pháp CANSLIM để tối ưu hóa lợi nhuận từ thị trường chứng khoán.