Tìm hiểu về các lệnh trong chứng khoán: ATO, LO, MP, ATC...

Bạn là một nhà đầu tư mới và đang gặp khó khăn khi phân biệt các lệnh trong chứng khoán? Hãy đọc bài viết dưới đây, Chanh Tươi Review sẽ giúp bạn tìm hiểu cụ thể và chi tiết các lệnh trong khi giao dịch trên thị trường chứng khoán đầy tiềm năng. Cùng theo dõi nhé!

Lệnh giao dịch chứng khoán là gì? 

Lệnh giao dịch chứng khoán là một yêu cầu được đưa ra bởi nhà đầu tư để thực hiện mua hoặc bán các chứng khoán trên thị trường này. Lệnh giao dịch chứng khoán chứa thông tin về loại chứng khoán, số lượng muốn mua hoặc bán, giá đặt mua hoặc giá đặt bán, và các điều kiện khác có thể áp dụng. Lệnh này được gửi tới một sàn giao dịch chứng khoán hoặc một công ty môi giới để thực hiện giao dịch tương ứng.

Khi các lệnh trong chứng khoán được khớp với một lệnh đối ứng, giao dịch chứng khoán sẽ được thực hiện, và thông tin về giao dịch sẽ được cập nhật trong tài khoản của nhà đầu tư.

Lệnh giao dịch chứng khoán có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí, như loại lệnh, thời gian hiệu lực, điều kiện thực hiện và ưu tiên xử lý.

• Loại lệnh là một tiêu chí quan trọng để nhà đầu tư lựa chọn khi giao dịch chứng khoán. Có nhiều loại lệnh khác nhau, như lệnh giới hạn, lệnh thị trường, lệnh dừng lỗ, lệnh điều kiện và lệnh ưu tiên. Mỗi loại lệnh có những ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với các mục tiêu và chiến lược đầu tư khác nhau.
• Thời gian hiệu lực của lệnh giao dịch chứng khoán là thời gian mà lệnh vẫn còn có giá trị và có thể được thực hiện trên thị trường. Thời gian hiệu lực có thể được xác định bởi nhà đầu tư hoặc bởi sàn giao dịch. Có nhiều loại thời gian hiệu lực khác nhau, như lệnh ngày, lệnh cho đến khi hủy bỏ, lệnh cho đến khi kết thúc phiên và lệnh cho đến khi kết thúc tuần.
• Điều kiện thực hiện của lệnh giao dịch chứng khoán là các yếu tố bổ sung mà nhà đầu tư có thể đặt ra để kiểm soát việc thực hiện lệnh. Điều kiện thực hiện có thể liên quan đến giá cổ phiếu, khối lượng giao dịch, sự biến động của thị trường hoặc các sự kiện bên ngoài. Có nhiều loại điều kiện thực hiện khác nhau, như điều kiện tất cả hoặc không gì, điều kiện phần hoặc không gì, điều kiện giá tốt nhất và điều kiện giá trung bình.
• Ưu tiên xử lý của lệnh giao dịch chứng khoán là thứ tự mà các lệnh được xem xét và khớp với nhau trên sàn giao dịch. Ưu tiên xử lý có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như loại lệnh, giá đặt, thời điểm đặt và số lượng cổ phiếu. Thông thường, các lệnh được xử lý theo nguyên tắc giá cao hơn ưu tiên hơn và thời gian sớm hơn ưu tiên hơn.

Tổng hợp các lệnh trong chứng khoán nhà giao dịch cần biết 

Dưới đây, Chanh Tươi Review sẽ giúp bạn tìm hiểu thông tin về 7 loại lệnh thường dùng để mua bán trong thị trường chứng khoán nhé!

1. Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa (ATO)

Lệnh ATO là loại lệnh giao dịch được sử dụng tại giá khớp lệnh xác định giá mở cửa và chỉ áp dụng cho sàn chứng khoán TP HCM (HoSE). Lệnh này có thể được nhập vào hệ thống trước hoặc trong phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa. Tuy nhiên, sau 9h15, lệnh ATO sẽ không được thực hiện hoặc phần còn lại của lệnh sẽ tự động bị huỷ.

Lệnh ATO được ưu tiên trước lệnh giới hạn khi thực hiện khớp lệnh. Có thể thấy, trong phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa, không thể xác định giá khớp lệnh nếu chỉ có lệnh ATO mà không có lệnh giới hạn hoặc lệnh khác.

Đặc điểm của lệnh ATO

Đây là một loại lệnh giao dịch có các đặc điểm sau:

• Thời gian nhập lệnh: Lệnh ATO được nhập vào hệ thống trước hoặc trong phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa. Điều này có nghĩa là nhà đầu tư có thể đặt lệnh ATO trước khi thị trường mở cửa hoặc trong khoảng thời gian khớp lệnh xác định giá mở cửa.
• Thời gian thực hiện: Lệnh ATO chỉ được thực hiện trong khoảng thời gian từ 9h đến 9h15. Sau thời gian này, nếu lệnh ATO không được khớp lệnh hoặc lệnh chưa khớp hết, hệ thống sẽ tự động hủy lệnh.
• Ưu tiên khớp lệnh: Lệnh ATO được ưu tiên khớp lệnh trước các lệnh LO (Limit Order) khác. Điều này đảm bảo rằng các lệnh ATO được ưu tiên xử lý trước, giúp nhà đầu tư có cơ hội tiếp cận đến giá mở cửa của chứng khoán.
• Không thể xác định giá khớp lệnh: Nếu trong sổ lệnh chỉ có lệnh ATO mà không có lệnh LO hoặc các lệnh khác, thì không thể xác định được giá khớp lệnh khi đến phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa.
• Sàn giao dịch: Lệnh ATO chỉ sử dụng trên sàn giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (viết tắt HoSE hoặc HSX). Điều này chỉ ra rằng lệnh ATO áp dụng duy nhất trên sàn HoSE và không được sử dụng trên các sàn khác.

2. Các lệnh trong chứng khoán - Lệnh giới hạn (LO)

Lệnh giới hạn (LO) là lệnh mua hoặc bán chứng khoán tại một mức giá xác định hoặc tốt hơn. Đây là loại lệnh được nhà đầu tư sử dụng rộng rãi nhất và có hiệu lực trong suốt phiên giao dịch, trừ giao dịch thỏa thuận sau 14h45. Đối với sàn UPCoM, lệnh LO được thực hiện đến 15h.

Lệnh LO có hiệu lực từ khi nhập vào hệ thống giao dịch cho đến khi kết thúc ngày giao dịch hoặc khi bị huỷ bỏ. Trong trường hợp nhà đầu tư đặt lệnh trước phiên giao dịch hoặc trong giờ nghỉ trưa, hệ thống sẽ thông báo lệnh ở trạng thái "chờ gửi" và chỉ có hiệu lực khi phiên giao dịch bắt đầu.

Đặc điểm của lệnh LO

• Thời gian thực hiện: Lệnh LO được thực hiện trong suốt phiên giao dịch, trừ khoảng thời gian sau 14h45. Đối với sàn UPCOM, lệnh LO có hiệu lực cho đến 15h.
• Đặt lệnh trước phiên giao dịch: Nếu đặt lệnh chứng khoán LO trước phiên giao dịch hoặc trong giờ nghỉ trưa, lệnh sẽ ở trạng thái chờ. Khi phiên giao dịch bắt đầu, hệ thống sẽ thông báo lệnh có hiệu lực.
• Hiệu lực của lệnh: Lệnh LO bắt đầu có hiệu lực kể từ khi được nhập vào hệ thống và kéo dài cho đến khi kết thúc ngày giao dịch hoặc khi lệnh bị hủy.
• Sàn giao dịch áp dụng lệnh giới hạn (LO): Gồm sàn giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HSX) và sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX).

3. Lệnh thị trường trên sàn HSX (MP)

Trong các lệnh trong chứng khoán phổ biến, không thể không nhắc đến lệnh thị trường. Lệnh thị trường MP trên sàn TP HCM là lệnh mua chứng khoán tại mức giá bán thấp nhất hoặc bán chứng khoán tại mức giá cao nhất có sẵn trên thị trường. Nói cách khác, đây là lệnh mà bên mua hoặc bán chậm nhất thực hiện giao dịch với bất kỳ giá nào.

Nếu lệnh MP chưa khớp hết khối lượng, nó sẽ được coi là lệnh mua tại giá bán cao hơn hoặc bán tại giá mua thấp hơn tiếp theo có trên thị trường. Nếu sau khi giao dịch theo nguyên tắc này mà vẫn chưa khớp toàn bộ khối lượng đặt lệnh, lệnh MP sẽ được chuyển thành lệnh giới hạn. Trong trường hợp giá cuối cùng được thực hiện là giá trần (đối với lệnh mua) hoặc giá sàn (đối với lệnh bán), lệnh MP sẽ trở thành lệnh giới hạn mua tại giá trần hoặc lệnh giới hạn bán tại giá sàn.

Lệnh MP chỉ được nhập vào hệ thống trong các phiên khớp lệnh liên tục. Nếu không có lệnh giới hạn đối ứng tại thời điểm nhập lệnh, lệnh MP sẽ bị huỷ bỏ.

4. Lệnh thị trường trên sàn HNX

Sàn chứng khoán Hà Nội (HNX) cũng diễn giải khái niệm về lệnh thị trường tương tự như sàn TP HCM, nhưng có sự khác biệt về phân loại các loại lệnh.

Theo đó lệnh thị trường trên sàn này được chia thành 3 loại:

Lệnh thị trường giới hạn (MTL)

Đây là lệnh mà nếu không thực hiện toàn bộ, phần còn lại sẽ chuyển thành lệnh giới hạn (LO). Khi đó, việc hủy hoặc sửa lệnh sẽ tuân theo quy định của lệnh giới hạn.

Lệnh thị trường khớp toàn bộ hoặc hủy (MOK)

 Đây là những lệnh mà nếu không khớp toàn bộ khối lượng, nó sẽ bị hủy ngay lập tức sau khi nhập vào hệ thống.

Lệnh thị trường khớp và hủy (MAK)

 Đây là loại lệnh có thể được thực hiện một phần hoặc toàn bộ. Trong trường hợp chỉ có một phần được thực hiện, phần còn lại của lệnh tổng sẽ bị hủy bỏ.

5. Lệnh điều kiện (lệnh chờ)

Lệnh điều kiện, còn được gọi là lệnh chờ, là một loại lệnh giao dịch chứng khoán được đặt dựa trên một điều kiện cụ thể. Thay vì được thực hiện ngay lập tức như các loại lệnh khác, lệnh điều kiện chỉ được thực hiện khi một điều kiện nhất định được đáp ứng.

Lệnh điều kiện được sử dụng để kiểm soát việc thực hiện giao dịch dựa trên các yếu tố như giá cả, khối lượng hoặc sự biến động của chứng khoán. Bản chất của lệnh điều kiện là một tính năng giúp cho các nhà đầu tư giao dịch linh hoạt hơn, đặc biệt đối với những nhà đầu tư không thể thường xuyên theo dõi bảng giao dịch điện tử. 

Có 4 loại lệnh điều kiện chính, cụ thể:

Lệnh TCO - Lệnh điều kiện với thời gian

Lệnh TCO cho phép nhà đầu tư đặt trước lệnh giao dịch trước khi phiên giao dịch diễn ra trong khoảng thời gian từ một ngày đến nhiều ngày, với mức giá và số lượng chứng khoán đã được xác định trước. Thời hạn hiệu lực của lệnh TCO là 30 ngày.

Nhà đầu tư có thể đặt lệnh bất kỳ lúc nào. Các lệnh đặt trước sẽ được chờ đợi trên hệ thống của công ty chứng khoán, và khi đáp ứng các điều kiện đã chọn trước, lệnh chờ sẽ được kích hoạt. 

Có hai hình thức khớp lệnh mà nhà đầu tư có thể lựa chọn:

• Lệnh phát sinh một lần: Điều này có nghĩa là sau khi lệnh được kích hoạt và khớp lệnh, lệnh sẽ bị hủy bỏ ngay cả khi đã khớp hết, khớp một phần hoặc không khớp.
• Lệnh phát sinh cho tới khi khớp hết toàn bộ khối lượng: Điều này có nghĩa là sau khi các lệnh được kích hoạt, chúng sẽ tiếp tục phát sinh và khớp lệnh cho đến khi khối lượng giao dịch đã được hoàn thành.

Lệnh PRO - Lệnh tranh mua hoặc tranh bán

Với lệnh này, nhà đầu tư sử dụng khi họ sẵn sàng mua chứng khoán ở các mức giá ATO (mở cửa)/ATC (đóng cửa)/trần (giá trần), và sẵn sàng bán chứng khoán ở các mức giá ATO/ATC/sàn (giá sàn). Sau khi nhà đầu tư đặt lệnh, lệnh sẽ có hiệu lực trong phiên giao dịch tiếp theo, và thời gian để đặt lệnh trước là tối đa 30 ngày giao dịch liên tiếp.

Lệnh ST - Lệnh dừng

Đây là một trong các lệnh trong chứng khoán mà nhà đầu tư có thể sử dụng để xác định trước mức giá dừng lỗ (cắt lỗ) hoặc mức giá chốt lãi trong tương lai. Lệnh này có hiệu lực ngay sau khi được đặt bởi nhà đầu tư và kéo dài trong vòng 30 ngày kể từ thời điểm đó.

Lệnh TS - Lệnh xu hướng

Đối với lệnh này thì nhà đầu tư sẽ chọn mã chứng khoán và khối lượng chứng khoán muốn giao dịch, cùng với đó là khoảng dừng theo giá trị tuyệt đối (đơn vị nghìn đồng) hoặc theo giá trị tương đối (đơn vị phần trăm). Ngoài ra, giá mua thấp nhất hoặc giá bán cao nhất có thể được thiết lập thêm bởi các nhà đầu tư. Lệnh sẽ được kích hoạt khi giá chứng khoán chạm đến giá hoặc khoảng dừng. Về hiệu lực thì cũng giống như các lệnh chứng khoán khác đều có hiệu lực trong vòng 30 ngày.

Đặc điểm của lệnh điều kiện

• Thời gian hiệu lực: Lệnh điều kiện có thời gian hiệu lực tối đa là 30 ngày. Trong khoảng thời gian này, lệnh sẽ tồn tại trong hệ thống và chờ đến khi thỏa mãn điều kiện để được kích hoạt.
• Đặt lệnh linh hoạt: Lệnh điều kiện có thể được đặt bất kỳ lúc nào. Khi đặt lệnh, nó sẽ nằm trong hệ thống và chờ đến khi có điều kiện để thực hiện giao dịch.
• Điều kiện thỏa mãn: Lệnh chờ chỉ được đưa vào hệ thống khi thỏa mãn các yếu tố như nằm trong khoảng giá trần và giá sàn, đảm bảo về sức mua và khối lượng của một lệnh giao dịch. Nếu các điều kiện này được đáp ứng, lệnh sẽ được khớp một phần hoặc toàn bộ.

6. Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa (ATC)

Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa (ATC) là lệnh được đặt để mua hoặc bán chứng khoán tại mức giá khớp lệnh xác định vào thời điểm đóng cửa phiên giao dịch.

Đặc điểm của lệnh ATC

• Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa (ATC) là lệnh được thực hiện trong khoảng thời gian từ 14h30 đến 14h45. Sau thời gian này, nếu lệnh không khớp hoặc không được thực hiện, hệ thống sẽ tự động hủy bỏ lệnh.
• Lệnh ATC được ưu tiên trước lệnh LO trong quá trình khớp lệnh. Tuy nhiên, nếu chỉ có lệnh ATC trong sổ lệnh mà không có lệnh LO, thì không thể xác định giá khớp lệnh khi đến phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa.
• Lệnh ATC áp dụng trên cả sàn giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HSX) và sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX).
• Đặc điểm của lệnh ATC giúp đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình giao dịch chứng khoán tại thời điểm đóng cửa phiên giao dịch.

7. Lệnh khớp lệnh sau giờ (PLO)

Lệnh khớp lệnh sau giờ (PLO) là một trong các lệnh trong chứng khoán được sử dụng để giao dịch chứng khoán sau khi phiên giao dịch ATC kết thúc, tại mức giá đóng cửa của phiên đó.

Lệnh PLO cho phép nhà đầu tư tiếp tục giao dịch sau khi phiên ATC đã kết thúc và tận dụng được mức giá đóng cửa của phiên để thực hiện các lệnh giao dịch. Thông qua lệnh PLO, nhà đầu tư có thể mua bán chứng khoán với giá được xác định bởi mức giá đóng cửa của phiên trước đó.

Đặc điểm của lệnh PLO

• Thời gian nhập lệnh vào hệ thống diễn ra trong khoảng từ 14h45 đến 15h.
• Lệnh PLO sẽ được khớp ngay lập tức nếu có sẵn lệnh đối ứng trên thị trường.
• Nếu lệnh giao dịch PLO không được thực hiện hoặc chưa khớp hết khối lượng, nó sẽ bị hủy.
• Lệnh PLO chỉ áp dụng trên sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX).

Xem thêm:

• Mã chứng khoán là gì? Quy tắc đặt tên của các loại mã
• Phí giao dịch chứng khoán nhà đầu tư cần nắm, cập nhật mới nhất 2023

Kết luận

Cảm ơn bạn đã đọc hết bài viết. Hy vọng với những thông tin mà Chanh Tươi Review đã cung cấp trên đây, đã giúp bạn có thể hiểu được rõ hơn về các lệnh trong chứng khoán rồi nhé. Chúc bạn có những thương vụ đầu tư sinh lời!