Commodities là gì? Tìm hiểu về giao dịch hàng hóa là gì?

Trong thế giới kinh tế toàn cầu ngày nay, việc hiểu biết về các loại hàng hóa (commodities) trở nên ngày càng quan trọng. Sự biến động giá của commodities có thể ảnh hưởng sâu sắc đến nền kinh tế toàn cầu, ảnh hưởng đến lạm phát, tỷ giá hối đoái và thậm chí là chính sách của các quốc gia. 

Bài viết này, Citinews sẽ đi sâu vào khái niệm commodities là gì, phân loại, và vai trò của chúng trong thị trường tài chính hiện đại. Cùng theo dõi nhé!

Commodities là gì?

Commodities (hàng hóa) là một khái niệm quan trọng trong kinh tế và thương mại, ám chỉ những sản phẩm vật chất được sản xuất để trao đổi trên thị trường. Thuật ngữ này thường được dùng để chỉ các sản phẩm không có sự khác biệt lớn về mặt chất lượng giữa các nhà sản xuất, mà chủ yếu dựa trên giá cả và tính sẵn có. Các hàng hóa này có đặc điểm là có thể đo lường và có tính đồng nhất trên quy mô toàn cầu.

Giao dịch hàng hóa là gì?

Giao dịch hàng hóa là quá trình mua bán và trao đổi các loại hàng hóa giữa các cá nhân hoặc tổ chức. Những loại hàng hóa này có thể là sản phẩm hoặc dịch vụ và thường được trao đổi bằng tiền tệ. Tuy nhiên, ngoài tiền mặt, các phương thức thanh toán khác như trao đổi hàng hóa hoặc lao động cũng có thể được sử dụng trong giao dịch.

Hoạt động này đóng một vai trò thiết yếu trong cả nền kinh tế quốc gia lẫn toàn cầu, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả thị trường và các chỉ số kinh tế quan trọng khác.

Giao dịch hàng hóa phái sinh là gì?

Giao dịch hàng hóa phái sinh, bao gồm các hợp đồng tương lai (futures), hợp đồng chênh lệch (forwards), quyền chọn (options) và các sản phẩm phái sinh khác, liên quan đến giá cả của nhiều loại hàng hóa như dầu, vàng, ngô, đường, và kim loại. 

Các hình thức giao dịch hàng hóa phổ biến tại Việt Nam

Hiện nay, giao dịch hàng hóa tại Việt Nam đang ngày càng phát triển và trở nên quan trọng trong việc tăng cường thanh khoản và hiệu quả của thị trường. Có hai hình thức giao dịch hàng hóa chính tại Việt Nam: giao dịch tại Sở Giao dịch và giao dịch hàng hóa phái sinh. Mỗi hình thức mang lại những lợi ích và đặc điểm riêng, mở ra cơ hội cho các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức.

1. Giao dịch hàng hóa tại Sở Giao dịch

Giao dịch tại Sở Giao dịch là một hình thức giao dịch truyền thống, nơi các sản phẩm nông sản và nguyên liệu thực tế được mua bán. Các giao dịch này diễn ra thông qua các thủ tục pháp lý cần thiết và thanh toán bằng tiền mặt. Đây là một phần không thể thiếu trong việc duy trì và phát triển thị trường nông sản trong nước.

Hình thức này giúp bảo đảm sự minh bạch trong giao dịch, đồng thời tạo ra cơ hội cho các bên liên quan tham gia vào việc kiểm soát và dự đoán nguồn cung ứng hàng hóa. Sở Giao dịch giúp duy trì sự ổn định của thị trường thông qua việc tổ chức các phiên giao dịch công khai và cung cấp thông tin về giá cả hàng hóa một cách minh bạch.

2. Giao dịch hàng hóa phái sinh

Giao dịch hàng hóa phái sinh là gì? Giao dịch hàng hóa phái sinh là một phương thức giao dịch linh hoạt, không yêu cầu nhà đầu tư phải sở hữu hàng hóa thực tế. Thay vào đó, họ có thể mua hoặc bán các sản phẩm dựa trên dự đoán về giá trị tương lai của chúng. Giao dịch này bao gồm các loại hợp đồng như hợp đồng có kỳ hạn, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai và hợp đồng hoán đổi giá cả hàng hóa.

Giao dịch phái sinh giúp các nhà đầu tư và doanh nghiệp kiểm soát và giảm thiểu rủi ro liên quan đến biến động giá, đồng thời tối ưu hóa chiến lược đầu tư. Ngoài ra, giao dịch hàng hóa phái sinh còn có vai trò quan trọng trong việc hình thành giá cả trên thị trường và tác động đến hoạt động sản xuất, thương mại hàng hóa.

Các loại hợp đồng phổ biến trong giao dịch phái sinh:

• Hợp đồng có kỳ hạn (Forward Contracts): Nhà đầu tư thỏa thuận mua hoặc bán hàng hóa tại một mức giá nhất định vào một thời điểm xác định trong tương lai.
• Hợp đồng quyền chọn (Options Contracts): Người mua có quyền (nhưng không phải nghĩa vụ) mua hoặc bán một loại hàng hóa tại một mức giá đã định trong tương lai.
• Hợp đồng tương lai (Futures Contracts): Là một dạng hợp đồng chuẩn hóa, trong đó nhà đầu tư cam kết mua hoặc bán một lượng hàng hóa cụ thể tại một thời điểm trong tương lai với mức giá đã được xác định trước.
• Hợp đồng hoán đổi giá cả hàng hóa (Commodity Swaps): Là thỏa thuận hoán đổi dòng tiền dựa trên giá cả hàng hóa giữa hai bên.

Đặc trưng của hàng hóa commodity là gì?

Hàng hóa, hay còn gọi là commodity, là các sản phẩm có giá trị kinh tế và được giao dịch trên thị trường. Dưới đây là một số đặc trưng cơ bản của hàng hóa:

• Sản xuất để trao đổi: Hàng hóa được sản xuất với mục đích trao đổi hoặc bán ra thị trường, chứ không nhằm để sử dụng cá nhân. Ví dụ như các loại nông sản như gạo, cà phê hay dầu mỏ, chúng đều được sản xuất và cung ứng nhằm đáp ứng nhu cầu trao đổi thương mại.
• Tính thay thế: Các mặt hàng commodity thường có tính chất có thể thay thế được. Điều này có nghĩa là nếu một loại hàng hóa không có sẵn, người tiêu dùng có thể chuyển sang sử dụng một loại hàng hóa tương đương khác. Chẳng hạn, nếu giá gạo tăng cao, người tiêu dùng có thể chuyển sang sử dụng các loại ngũ cốc khác như bắp hoặc lúa mì.
• Tính đồng nhất: Một trong những đặc trưng nổi bật của commodity là tính đồng nhất. Các mặt hàng cùng loại sẽ có các đặc tính giống nhau, và không dễ phân biệt về nguồn gốc hay nhà sản xuất. Ví dụ, gạo được sản xuất từ nhiều quốc gia khác nhau, nhưng khi đã đưa ra thị trường, người tiêu dùng khó có thể phân biệt được sự khác nhau giữa gạo từ Việt Nam, Thái Lan hay Ấn Độ.
• Có giá trị: Giá trị của hàng hóa được xác định bởi thị trường dựa trên yếu tố cung cầu. Giá cả có thể thay đổi theo chi phí sản xuất, chi phí vận chuyển, nhu cầu tiêu thụ, cũng như mức tồn kho của hàng hóa đó. Điều này thể hiện rõ qua các mặt hàng như dầu thô, cà phê, và kim loại quý.
• Có thể vận chuyển: Hàng hóa cần có khả năng được vận chuyển từ nơi sản xuất đến các khu vực tiêu thụ khác nhau. Đây là đặc điểm quan trọng giúp hàng hóa có thể lưu thông trên phạm vi toàn cầu. Các phương tiện vận chuyển phổ biến bao gồm tàu biển, xe tải, tàu hỏa và máy bay.
• Tính lưu thông: Hàng hóa cần phải có tính lưu thông cao, tức là có thể được trao đổi, mua bán dễ dàng trên thị trường. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêu thụ hàng hóa, cũng như duy trì giá trị của chúng. Nếu một mặt hàng khó tiêu thụ hoặc khó trao đổi, giá trị của nó có thể giảm đáng kể.

Phân loại hàng hóa (commodity)

Commodities là gì? Hàng hóa (commodity) có thể được phân loại dựa trên đặc tính và ngành nghề sử dụng chúng. Dưới đây là bốn loại hàng hóa chính:

• Hard Commodity (Hàng hóa kim loại):

Bao gồm các tài nguyên thiên nhiên như vàng, bạc, đồng, sắt, thép... Đây là những nguyên liệu cứng, thường được sử dụng trong ngành sản xuất công nghiệp, xây dựng, trang sức và đồng hồ. Hard commodities thường có giá trị cao và khó khai thác.

• Soft Commodity (Hàng hóa nông sản):

Bao gồm các sản phẩm từ nông nghiệp như lương thực (ngô, gạo), thực phẩm (đường, cà phê), và sản phẩm dệt may (bông, len). Những loại hàng hóa này được sử dụng rộng rãi trong ngành nông nghiệp, thực phẩm và dệt may, thời trang.

• Energy Commodity (Hàng hóa năng lượng):

Gồm các loại nhiên liệu hóa thạch như dầu mỏ, than đá, khí đốt, và uranium. Hàng hóa năng lượng được sử dụng chủ yếu trong việc sản xuất năng lượng điện, nhiên liệu động cơ và đáp ứng nhu cầu năng lượng của con người.

• Food Commodity (Hàng hóa thực phẩm):

Bao gồm các sản phẩm thực phẩm tươi sống từ động vật như thịt bò, thịt lợn, gia cầm và thủy hải sản. Loại hàng hóa này chủ yếu phục vụ ngành chăn nuôi và sản xuất thực phẩm.

Ngoài ra, hàng hóa còn được chia thành hai nhóm chính:

• Hàng hóa cứng (Hard Commodity): Bao gồm các loại tài nguyên thiên nhiên như vàng, dầu thô, thép, đồng. Những loại này khó khai thác, khó bảo quản và có giá trị cao.
• Hàng hóa mềm (Soft Commodity): Bao gồm các sản phẩm dễ sản xuất, lưu thông và bảo quản như lương thực, thực phẩm, lông và da động vật. Những loại này có giá trị thấp hơn so với hàng hóa cứng.

Những chủ thể tham gia thị trường Commodity

Thị trường hàng hóa (Commodity market) là một bức tranh lớn và đa dạng, nơi có rất nhiều người tham gia với những vai trò khác nhau, tạo nên sự sôi động và cạnh tranh. Dưới đây là những chủ thể chính tạo nên nhịp điệu của thị trường này:

• Nhà sản xuất: Đây là những người trực tiếp sản xuất và cung cấp hàng hóa như nông sản, kim loại, và năng lượng. Nhà sản xuất tham gia thị trường hàng hóa để bảo vệ giá trị sản phẩm của mình trước những biến động giá cả, thông qua các hợp đồng giao sau hoặc công cụ phòng ngừa rủi ro khác.
• Nhà buôn: Nhà buôn mua và bán hàng hóa trên thị trường nhằm tìm kiếm lợi nhuận từ việc chênh lệch giá. Họ có thể mua hàng hóa với giá thấp và bán lại với giá cao hơn, đóng vai trò trung gian giữa nhà sản xuất và thị trường tiêu thụ.
• Nhà đầu tư: Nhà đầu tư tham gia thị trường hàng hóa với mục tiêu kiếm lợi nhuận từ sự tăng giá của hàng hóa. Thay vì trực tiếp nắm giữ hàng hóa, họ có thể đầu tư thông qua hợp đồng tương lai, quyền chọn hoặc các sản phẩm tài chính khác liên quan đến hàng hóa.
• Nhà cung cấp dịch vụ tài chính: Bao gồm các ngân hàng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, và các nhà môi giới. Những tổ chức này cung cấp dịch vụ tài chính, tư vấn đầu tư, và các giải pháp quản lý rủi ro cho các nhà đầu tư, nhà buôn, và nhà sản xuất trên thị trường hàng hóa.
• Nhà đầu cơ: Nhà đầu cơ tham gia thị trường với mục tiêu dự đoán biến động giá cả trong tương lai và kiếm lợi nhuận từ đó. Họ thường xuyên mua và bán hàng hóa, không phải để sử dụng thực tế mà để tạo ra lợi nhuận từ sự chênh lệch giá.
• Nhà cung cấp dịch vụ vận tải: Đây là các công ty vận tải, hãng tàu hoặc công ty logistics chuyên cung cấp dịch vụ vận chuyển hàng hóa từ nơi sản xuất đến thị trường tiêu thụ. Họ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chuỗi cung ứng và lưu thông hàng hóa trên toàn cầu.

Lịch sử hình thành và phát triển của giao dịch hàng hóa

Commodities là gì? Giao dịch hàng hóa có một lịch sử dài, bắt nguồn từ thời kỳ nền văn minh cổ đại. Khoảng 6.000 năm trước, tại Trung Quốc, giao dịch hàng hóa bắt đầu với việc buôn bán gạo. Tại khu vực Sumer, khoảng 4.500-4.000 trước Công nguyên, người dân đã sử dụng các đồng tiền bằng đất sét để mua gia súc, cho thấy sự khởi đầu của giao dịch trao đổi.

Sự phát triển đáng chú ý của giao dịch hàng hóa diễn ra khi người Hy Lạp và La Mã bắt đầu sử dụng vàng và bạc làm phương tiện thanh toán, tạo điều kiện cho giao dịch hàng hóa diễn ra rộng rãi. Tuy nhiên, thị trường giao dịch hàng hóa hiện đại chỉ thực sự hình thành qua việc phát triển hợp đồng tương lai (future contracts). Hợp đồng này cho phép các bên thỏa thuận giao dịch tại một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá đã định.

Vào những năm 1800, nông dân tại Trung Tây Hoa Kỳ đã bắt đầu sử dụng hợp đồng tương lai để giảm thiểu rủi ro biến động giá hàng hóa như thóc, lúa mỳ và ngũ cốc. Để bảo vệ cả người mua và người bán, hợp đồng hàng hóa tương lai được phát triển thông qua các trung tâm thanh toán bù trừ, như Sàn giao dịch hàng hóa quốc tế Chicago, loại bỏ rủi ro thanh toán.

Trong suốt thế kỷ 20, giao dịch hàng hóa mở rộng ra nhiều loại sản phẩm, từ nông sản đến kim loại quý. Đến những năm 1970, các sản phẩm tài chính mới ra đời, cho phép các trader đầu cơ vào biến động giá mà không cần mua hoặc bán hàng hóa thực. Sự phát triển của Internet cũng giúp giao dịch hàng hóa phái sinh trở nên dễ dàng hơn, với nhiều công ty chuyên cung cấp dịch vụ này xuất hiện.

Ngày nay, giao dịch hàng hóa đã trở thành một lĩnh vực quan trọng trong tài chính toàn cầu, cho phép trader tiếp cận nhiều loại hàng hóa và công cụ đầu tư khác nhau.

Top 7 các sàn giao dịch hàng hóa uy tín tại Việt Nam

Commodities là gì? Giao dịch hàng hóa đã trở thành một kênh đầu tư quan trọng và thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư Việt Nam. Việc lựa chọn sàn giao dịch uy tín không chỉ giúp đảm bảo an toàn mà còn cung cấp nhiều cơ hội tham gia thị trường toàn cầu. Dưới đây là một số sàn giao dịch hàng hóa uy tín tại Việt Nam mà nhà đầu tư có thể tham khảo:

1. Sở Giao Dịch Hàng Hóa Việt Nam (MXV)

Website: mxv.com.vn

Sở Giao Dịch Hàng Hóa Việt Nam (MXV) là tổ chức duy nhất tại Việt Nam được cấp phép chính thức bởi Bộ Công Thương để quản lý và tổ chức thị trường giao dịch hàng hóa tập trung. MXV cung cấp nền tảng giao dịch cho nhiều loại hàng hóa như nông sản, kim loại, năng lượng và nguyên liệu công nghiệp. Đặc biệt, MXV kết nối với các sàn giao dịch quốc tế lớn như CME, ICE, TOCOM và LME, giúp nhà đầu tư Việt Nam tiếp cận thị trường toàn cầu.

MXV cung cấp các sản phẩm và dịch vụ đa dạng như giao dịch quyền chọn và hợp đồng tương lai, dịch vụ thanh toán, bù trừ, đào tạo và tư vấn đầu tư. Nhà đầu tư có thể giao dịch từ thứ 2 đến thứ 6, phù hợp với thời gian giao dịch quốc tế.

2. Công Ty Cổ Phần Giao Dịch Hàng Hóa VMEX

Website: vmex.vn

VMEX là thành viên của MXV và được cấp phép giao dịch phái sinh hàng hóa. Nhà đầu tư có thể giao dịch nhiều sản phẩm với 4 nhóm chính: nông sản (như đậu tương, lúa mì, ngô), kim loại (đồng, bạc, bạch kim), năng lượng (dầu Brent, khí tự nhiên), và nguyên liệu (cà phê, cao su, đường). Các sản phẩm này được niêm yết trên các sàn giao dịch quốc tế như CME Group, TOCOM, CBOT và NYMEX.

3. Sàn giao dịch hàng hóa Chicago (CME)

Website: cmegroup.com

CME Group là một trong những sàn giao dịch tài chính lớn nhất thế giới, ra đời từ năm 1898. CME cung cấp giao dịch tương lai và quyền chọn trên nhiều loại tài sản như lãi suất, chỉ số vốn chủ sở hữu, ngoại hối, năng lượng, nông sản, kim loại và thậm chí cả khí tượng thời tiết. CME là một lựa chọn hàng đầu cho nhà đầu tư Việt Nam muốn tham gia vào các thị trường toàn cầu.

4. Sàn giao dịch hàng hóa ICE (Intercontinental Exchange)

Website: ice.com

ICE được thành lập vào năm 2000 và tập trung vào giao dịch điện tử các mặt hàng năng lượng như dầu mỏ, khí đốt tự nhiên và nhiên liệu. Với mục tiêu tạo ra một môi trường giao dịch điện tử an toàn và hiệu quả, ICE là lựa chọn hấp dẫn cho các nhà đầu tư quan tâm đến các sản phẩm năng lượng.

5. Commodities là gì? Sàn giao dịch kim loại London (LME)

Website: lme.com

LME là sàn giao dịch kim loại lớn nhất thế giới, chuyên giao dịch các hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn cho các kim loại không chứa sắt như đồng, nhôm, niken. Với lịch sử phát triển lâu đời, LME đảm bảo tính minh bạch và an toàn cho nhà đầu tư toàn cầu.

6. Sàn giao dịch hàng hóa Tokyo (TOCOM)

Website: jpx.co.jp

TOCOM là sàn giao dịch hàng hóa tương lai lớn nhất Nhật Bản và là một trong những sàn nổi bật nhất châu Á. Sau khi được Japan Exchange Group (JPX) mua lại vào năm 2019, TOCOM vẫn tiếp tục cung cấp các hợp đồng tương lai về sản phẩm năng lượng, cao su và kim loại quý. Sàn này nổi tiếng với việc duy trì một môi trường giao dịch minh bạch và an toàn.

7. Sàn giao dịch hàng hóa New York (NYMEX)

Website: cmegroup.com/company/nymex.html

NYMEX thuộc CME Group và là sàn giao dịch hàng hóa lớn nhất về các hợp đồng tương lai và quyền chọn năng lượng và kim loại quý. Nhà đầu tư có thể dễ dàng tham gia vào các giao dịch năng lượng và bảo vệ rủi ro giá với tính minh bạch và an toàn cao.

Tiêu chí để chọn lựa sàn giao dịch hàng hóa đáng tin cậy

Commodities là gì? Việc chọn một sàn giao dịch hàng hóa uy tín là rất quan trọng để nhà đầu tư bảo vệ vốn và tối ưu hóa lợi nhuận. Để đưa ra quyết định sáng suốt, nhà đầu tư cần cân nhắc các tiêu chí như giấy phép hoạt động, mức độ minh bạch, hạ tầng công nghệ và chất lượng dịch vụ hỗ trợ khách hàng. Dưới đây là một số yếu tố cần chú ý khi lựa chọn sàn giao dịch phù hợp với nhu cầu đầu tư của bạn:

• Giấy phép hoạt động: Chọn sàn giao dịch được cấp phép bởi các cơ quan quản lý uy tín, giúp giảm thiểu nguy cơ lừa đảo và nâng cao tính minh bạch.
• Thời gian hoạt động: Những sàn có lịch sử hoạt động lâu dài thường đáng tin cậy hơn, đảm bảo tính ổn định trong giao dịch.
• Danh mục sản phẩm hàng hóa: Sàn giao dịch nên cung cấp nhiều loại hàng hóa để đa dạng hóa cơ hội đầu tư.
• Phí giao dịch hợp lý: Phí giao dịch thấp sẽ giúp tối ưu hóa lợi nhuận của nhà đầu tư.
• Đòn bẩy hợp lý: Đòn bẩy trung bình sẽ hỗ trợ nhà đầu tư trong việc quản lý rủi ro hiệu quả hơn.
• Chất lượng dịch vụ hỗ trợ khách hàng: Dịch vụ hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả là yếu tố không thể thiếu trong quá trình giao dịch.

Xem thêm:

• Giao dịch bông sợi - Lợi ích và rủi ro khi đầu tư
• Ký hiệu dầu trong forex là gì? Ai nên giao dịch CFD dầu?

Kết luận

Commodities đóng một vai trò thiết yếu trong nền kinh tế toàn cầu, không chỉ là nguồn tài nguyên cần thiết cho sản xuất mà còn là yếu tố quan trọng trong đầu tư và giao dịch tài chính. Sự hiểu biết về commodities, cách thức hoạt động của chúng, và những yếu tố ảnh hưởng đến giá cả sẽ giúp nhà đầu tư và các doanh nghiệp đưa ra quyết định thông minh hơn. 

Trong bối cảnh biến động không ngừng của thị trường, việc nắm vững kiến thức về commodities là gì là điều cần thiết để tận dụng cơ hội và giảm thiểu rủi ro. Hãy theo dõi thị trường và cập nhật thông tin thường xuyên để có những chiến lược đầu tư hiệu quả.